Chuyên mục Hỏi – đáp pháp luật về Nuôi con nuôi

1. Hỏi: Trường hợp cô, cậu, dì, chú , bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì bên chồng hoặc vợ của người cô, cậu, dì, chú, bác ruột của trẻ em có được miễn điều kiện về khoảng cách tuổi giữa người nhận con nuôi và con nuôi như theo quy định của pháp luật không?
    Đáp: Theo phong tục tập quán và truyền thống văn hóa của người Việt nam, người chồng hoặc người vợ của cô, cậu, dì, chú, bác ruột cũng được coi là chú,cậu, cô, dì hoặc bác của trẻ em được nhận làm con nuôi. Để tạo điều kiện cho trẻ em được sống trong môi trường gia đình gốc theo thứ tự ưu tiên lựa chọn gia đình thay thế, khoản 3 Điều 14 của Luật Nuôi con nuôi có thể được vận dụng để áp dụng đối với việc miễn điều kiện về khoảng cách, độ tuổi trong các trường hợp nêu trên.
    2. Hỏi: Có được nhận thêm trẻ em làm con nuôi không trong khi gia đình người nhận con nuôi đã có hai con đẻ?
    Đáp: Pháp luật về nuôi con nuôi không cấm người đã có con đẻ nhận con nuôi, nếu người này đáp ứng đủ điều kiện nuôi con nuôi. Do đó, sau khi kiểm tra các điều kiện về nuôi con nuôi, đánh giá điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình, chỗ ở của người nhận con nuôi, nếu công chức Tư pháp – hộ tịch thấy rằng người nhận con nuôi có đủ điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng thêm một người con nữa thì có thể tiến hành đăng ký việc nuôi con nuôi.
    Tuy  nhiên nếu có cơ sở cho rằng các bên lợi dụng việc nhận con nuôi nhằm vi phạm pháp luật về dân số như việc nhận con đẻ làm con nuôi thì thuộc hành vi bị cấm theo Điều 13 của Luật Nuôi con nuôi.
    Trường hợp trẻ em là cháu ruột của người nhận con nuôi nếu có cơ sở để cho rằng các bên lợi dụng việc cho nhận con nuôi nhằm hưởng chế độ, chính sách ưu đãi của Nhà nước thì sẽ bị cấm theo Điều 13 của Luật Nuôi con nuôi, ví dụ để hưởng chế độ, chính sách của thương binh, bệnh binh hoặc người có công với cách mạng (con nuôi sẽ được cộng điểm ưu tiên khi đi thi đại học…). Trong trường hợp đó, công chức Tư pháp  - hộ tịch cần tư vấn, giải thích, thuyết phục người nhận con nuôi về hệ quả chấm dứt việc nuôi con nuôi nếu vi phạm Điều 13 của Luật Nuôi con nuôi, từ chối đăng ký việc nuôi con nuôi.
    3. Hỏi: Làm thế nào để giải quyết yêu cầu nhận nuôi con nuôi của hai hoặc nhiều gia đìnhcùng một lúc nộp hồ sơ xin nhận một trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn làm con nuôi?
    Đáp: Trường hợp đồng thời có nhiều người cùng hàng ưu tiên nhận trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn làm con nuôi thì xem xét, giải quyết cho người nào có điều kiên nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con nuôi tốt hơn. Tuy nhiên để đánh giá người nào có điều kiện tốt hơn thì công chức Tư pháp – hộ tịch phải kết hợp nhiều yếu tố như:
- Độ tuổi của người nhận con nuôi. Nếu người nhận con nuôi ở độ tuổi cao ( ví dụ 50 tuổi trở lên) thì không phù hợp với việc nhận một trẻ sơ sinh làm con nuôi.
- Điều kiện kinh tế: Người nhận con nuôi có việc làm ổn định, thu nhập  ổn định sẽ có điều kiện nuôi dưỡng tốt hơn một cặp vợ chồng không có công việc ổn định, mức thu nhập không thường xuyên hoặc không có tài sản nào chứng minh bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con nuôi.
- Điều kiện sức khỏe của người nhận con nuôi.
- Đạo đức, lối sống lành mạnh của người nhận con nuôi; sự ủng hộ của các thành viên trong gia đình người nhận con nuôi; kinh nghiệm chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em…
Trường hợp trẻ em đã được một trong số những gia đình nêu trên tạm thời chăm sóc nuôi dưỡng thì cũng là tiêu chí xem xét, ưu tiên cho gia đình hiện đang tạm thời chăm sóc nuôi dưỡng vì trẻ em ở độ tuổi sơ sinh đã quen với sự chăm sóc của người đó nếu người này có nguyện vọng và đủ điều kiện nuôi con nuôi.
Công chức Tư pháp – Hộ tịch có thể tham mưu cho Chủ tịch UBND cấp xã thành lập Hội đồng xem xét, đánh giá điều kiện nuôi con nuôi trong trường hợp ít nhất hai gia đình cùng đồng thời muốn nhận một trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt làm con nuôi.